Nazywa się WASP-193b i chociaż jest o 50 procent większy od Jowisza, jest tak lekki i puszysty, że jego ogólna gęstość jest porównywalna z watą cukrową. To zaledwie 1 procent gęstości Ziemi. Właściwie to kula mniszka lekarskiego… gdyby kula mniszka lekarskiego była planetą.
Według międzynarodowego zespołu kierowanego przez astronoma Khalida Barghoui z Uniwersytetu w Liege w Belgii egzoplanety takie jak WASP-193b są rzadkie i niespotykane, ale mogą pomóc nam lepiej zrozumieć ewolucję planet.
„WASP-193b to druga najmniej gęsta planeta odkryta do tej pory, po znacznie mniejszej Kepler-51d” – wyjaśnia Barghoui.
„Jej niezwykle niska gęstość jest prawdziwą anomalią wśród ponad pięciu tysięcy odkrytych do tej pory egzoplanet. Tej niezwykle małej gęstości nie da się odtworzyć za pomocą standardowych modeli radioaktywnych gazowych gigantów, nawet przy nierealistycznym założeniu niecentrycznej struktury”.
Oglądanie tych dziwnych i cudownych światów nie tylko pomaga umiejscowić nasz Układ Słoneczny w odpowiednim kontekście, ale także zapewnia wgląd w to, jak powstają i ewoluują układy planetarne.
Gazowe olbrzymy w pobliżu swoich gwiazd są do tego doskonałym narzędziem, ponieważ nasza wiedza na temat powstawania planet oznacza, że musiały one powstać gdzie indziej i dryfować do wewnątrz. Dodatkowo promieniowanie gwiazdy wskazuje również, że wiele z tych światów się kurczy.
WASP-193b to egzoplaneta krążąca wokół gwiazdy podobnej do Słońca zwanej WASP-193. Gwiazda ta ma 1,1 masy i 1,2 promienia Słońca i jest najbliżej Słońca pod względem temperatury i wieku. Jednak WASP-193b okrąża swoją gwiazdę bliżej niż jakakolwiek planeta Układu Słonecznego: okrąża ją co 6,25 dnia.
Badanie, jak zmieniało się światło gwiazdy podczas orbitowania wokół egzoplanety, pozwoliło Bargou i jego współpracownikom obliczyć promień i masę Ziemi. Jego promień jest około 1,46 razy większy od promienia Jowisza. Ale jego masa jest w porównaniu z nią niewiarygodnie mała: tylko 0,139 masy Jowisza.
Na podstawie tych cech naukowcy wywnioskowali gęstość egzoplanety: 0,059 grama na centymetr sześcienny. Dla porównania, gęstość Ziemi wynosi 5,51 grama na centymetr sześcienny. Jowisz ma gęstość 1,33 grama na centymetr sześcienny, co ma sens – jest dużo chmur. Gęstość waty cukrowej wynosi 0,05 grama na centymetr sześcienny.
„Ta planeta jest tak lekka, że trudno wyobrazić sobie podobny obiekt w stanie stałym” – powiedział Julian de Wit, planetolog z Massachusetts Institute of Technology.
„Powodem, dla którego jest tak blisko waty cukrowej, jest to, że obie są bardzo wietrzne. Planeta jest w zasadzie bardzo puszysta.
Odkryto niewiele innych planet o podobnej gęstości, ale planety te dostarczają niewielu wskazówek na temat tego, jak mogą istnieć tak nadęte światy. Bliskość gwiazdy może podgrzać i spęczniać atmosferę, zwłaszcza jeśli składa się ona głównie z wodoru i helu.
Ale gdy gwiazda jest młoda i gorąca, przez kilkadziesiąt milionów lat taki świat będzie przypominał WASP-193b; Dodatkowo ciepło i wiatr gwiazdy mogą bardzo szybko usunąć tak słabą atmosferę.
Zatem ta sytuacja stwarza pewne problemy. Uważa się, że gwiazda ma 6 miliardów lat; Chociaż istnieje mechanizm wewnętrznego nagrzewania powodujący nadmuchanie atmosfery WASP-193b, zaobserwowanych właściwości egzoplanety nie można odtworzyć przy użyciu wyrafinowanych modeli ewolucji planet.
„WASP-193b to kosmiczna tajemnica. Rozpracowanie tego zajmie trochę więcej pracy obserwacyjnej i teoretycznej” – mówi Barghoui.
Dobra wiadomość jest taka, że WASP-193b jest doskonałym kandydatem do dalszych badań, aby zobaczyć, z czego zbudowana jest jego atmosfera. Była to jedna z misji, do których zaprojektowano Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba; Zespół twierdzi, że pojedyncza obserwacja tranzytu może dostarczyć wglądu w to, jak tak dziwny, puszysty, stary świat mógł istnieć we wszechświecie.
Ten tekst NaukowiecOpublikowane w
„Rozrabiaka. Internetowy ćpuna. Telewizyjny znawca. Fanatyk alkoholu. Praktyk piwa. Oddany myśliciel. Rozwiązuje problemy. Pisarz. Znawca kawy”.